Stress bij katten
Wat kun je doen?
“Mijn kat heeft een luizenleven en totaal geen reden voor stress”, dit is een veel voorkomende misopvatting bij poezenpersoneel. Huisdieren, ongeacht hoe goed zij het hebben, kunnen eveneens last hebben van stress. Stress bij katten, net als bij mensen, kan ongewenste gevolgen hebben voor de gezondheid van het dier. Het kan leiden tot de verergering van bestaande fysieke condities en een verminderd afweersysteem, maar ook tot problemen die vaak worden gezien als gedragsproblemen, zoals het plassen of poepen buiten de kattenbak, agressie, depressie, en schichtigheid. Desondanks gaan we bij het voordoen van plotselinge gedragsproblemen vaak als eerste opzoek naar tekenen van ziekte en pas later naar stressfactoren.
Signalen van angst en stress bij katten
Wanneer een kat gespannen is laat hij dit vaak weten op manieren die voor de eigenaar verontrustend of onaangenaam kunnen zijn. Angstige katten uiten vaak gedragingen die ze veiliger laat voelen, zoals het wrijven van hun lichaam langs de eigenaar en de meubels. Wanneer poezen zich buiten onveilig voelen zullen zij niet snel naar buiten willen. Andersom zullen poezen die zich binnen niet op hun gemak voelen veel vaker buiten zijn. Andere tekenen van stress bij katten zijn het langdurig zitten met opgetrokken schouders, het veelvuldig krabben en likken van zichzelf, en het hebben van verwijde pupillen. Gestreste of gespannen katten verstoppen zich daarnaast vaak en kunnen een toename in markeringsgedrag vertonen, zoals het poepen en plassen op duidelijke zichtbare plaatsen. Daarnaast kan het voorkomen dat een kat meer of juist minder gaat eten. Wist je trouwens dat stress de nummer één reden voor blaastonsteking bij katten is? Vraag daarom altijd aan de dierenarts om te kijken of de oorzaak van de blaasontsteking wel bacterieel is. Zo voorkom je dat jouw kat onnodig en onterecht schadelijke antibiotica krijgt toegediend. In slechts 5% van de gevallen zijn bacteriën de oorzaak van blaasontstekingen bij katten
Oorzaken van stress bij katten
Net als bij mensen kunnen veranderingen in het dagelijks leven leiden tot stress en angst bij poezen. We kunnen hierbij denken aan een verhuizing of een verandering in de samenstelling van het gezin, zoals het hebben van een baby, een nieuwe partner, een nieuw dier, of een verandering van omgeving. Andere factoren voor stress zijn onder andere angst en rivaliteit.
Nieuwe familieleden
Poezen kunnen verschillend reageren op nieuwe familieleden. De introductie van een nieuw familielid vraagt daarom om begrip en geduld. Het is belangrijk om de introductie zo geleidelijk mogelijk te laten verlopen en om de poes te laten weten dat hij nog steeds belangrijk is. De nieuwkomer moet het dier in staat stellen om in zijn eigen tempo te kunnen wennen. Het forceren van een relatie leidt slechts tot meer spanning.
Bezoeken aan de dierenarts
Veel katten zijn gespannen bij een bezoek aan de dierenarts. Om dit bezoek minder stressvol te maken is het gebruik van een reismand essentieel. Het aanbrengen van een lichte deken met de vertrouwde geur van thuis over de reismand tot aan het kantoor van de dierenarts kan daarnaast helpen om het dier een gevoel van veiligheid en vertrouwen te geven.
Verandering in de dagelijkse routine
Katten zijn gewoontedieren. Een nieuwe baan of een andere verandering in de dagelijkse routine kan er daarom toe leiden dat een kat zich verwaarloosd voelt. Om dit te voorkomen is het belangrijk om de kat geleidelijk te laten wennen aan periodes van afwezigheid. Het opbouwen van bewuste routines, zoals een dagelijkse spel- of knuffelsessie bij thuiskomst, kan hierbij helpen. Het hebben van vaste routines biedt het dier houvast en is essentieel om stress bij de kat te verminderen.
Verhuizing
Verhuizingen zijn stressvol, niet alleen voor ons, maar ook voor poezen. Om stress bij katten te verminderen is het van belang om hun dagelijks leven zo min mogelijk te verstoren. Het kan helpen om de kat in een aparte kamer te houden en deze kamer zo comfortabel mogelijk te maken. Denk hierbij aan het plaatsen van een kattenbak, een mand, speelgoed en eten en drinken. Het hebben van eigen spullen in de buurt zal de kat helpen te begrijpen dat de nieuwe omgeving een thuis is.
Uitzicht door het raam
Poezen zitten vaak voor het raam naar buiten te staren. In de meeste gevallen is dit geen aanleiding tot spanning, maar in sommige gevallen kan het leiden tot omgeleide agressie. Omgeleide agressie komt vaak voor wanneer het dier een vreemde kat door de tuin ziet lopen. Gefrustreerd omdat hij niet naar buiten kan om zijn terrein te verdedigen, zal de gespannen poes plotseling het dichtstbijzijnde mens of dier aanvallen. Wanneer een kat regelmatig deze vorm van agressie vertoont kan het helpen om het dier uit de buurt van het raam te houden of het uitzicht te blokkeren.
Angst
Onweer en vuurwerk zijn klassieke voorbeelden van factoren die angst bij katten veroorzaken. Het hebben van angst voor harde geluiden is een angst die te maken heeft met de overlevingsdrang van het dier. De meeste gestreste poezen proberen weg te vluchten en verstoppen zich onder het bed, de bank, in de kast of in donkere hoeken van het huis. De angst van de kat kan worden verminderd door de kat in een binnenkamer met weinig licht en zachte muziek te houden.
Rivaliteit
Rivaliteit komt vaak voor bij katachtigen, dit heeft te maken met het vestigen van een hiërarchie tussen meerdere katten in een huishouden. Vaak is de beste oplossing om de katten met rust te laten. Wanneer de alfa-kat zich heeft gevestigd, zal er weer rust heersten.
Stress bij oudere katten
Stress is een belangrijke factor in het beheersen van de gezondheid van een oudere kat, of een kat met een ernstige lichamelijke conditie. Oudere poezen en poezen met een chronische of terminale ziekte hebben een rustige omgeving met weinig veranderingen nodig. Het introduceren van een nieuwe luidruchtige hond of kitten in het huishouden is dus niet waar een oudere kat op zit te wachten. Het is niet nodig om in volledige stilte en rust te leven, maar harde geluiden en plotselinge bewegingen kunnen beter vermeden worden.
Stress en angst bij katten verminderen
Als de bron kan worden bepaald, kunnen maatregelen worden genomen om de om de stress van de poes te verminderen. Door de stressfactoren te elimineren, wordt het dier rustiger. Denk hierbij aan het eerdergenoemde gebruik van een reismand met deken, het bieden van vastigheid en routine, en het dimmen van lichten en muziek. Onbekende en nieuwe siuaties kunnen heel gemakkelijk angst bij katten veroorzaken. Zoals eerder aangegeven zijn op lawaai gebaseerde angsten zoals bijvoorbeeld vuurwerkangst bij katten ook dingen waar wij als kattenpersoneel op kunnen anticiperen.
Natuurlijke middelen om stress bij kat tegen te gaan
Verder kunnen de juiste natuurlijke middelen zoals kruiden, bloemenextracten of homeopathische middelen eveneens helpen bij het verminderen van spanning en angst bij katten. Een natuurlijk kalmeringsmiddel dat helpt bij gespannen en gestreste huisdieren is bijvoorbeeld valeriaan. Valeriaan is een kruidachtige plant die in de kruidengeneeskunde al eeuwenlang wordt gebruikt vanwege zijn ontspannende en kalmerende werking. Ook L-Tryptofaan is een aminozuur dat ook een zeer grote kalmerende werking op katten heeft. Het is de de voorloperstof van niacine (vitamine B3), 5-HTP (5-hydroxytryptofaan), serotonine en melatonine, welke essentieel zijn voor rust en slaap. Ook kattenkruid staat bekend om de goede effecten op het stresslevel van een kat, alsmede bepaalde bach bloesems. Deze worden regelmatig met succes ingezet als anti stress middel bij katten.
Het gebruik van bij de dierenarts te verkrijgen medicijnen, zoals Vetranquil® en Calmivet®, Valium of Sedalin, kan beter achterwege worden gelaten. Deze medicijnen bevatten acepromazine. Acepromazine is een licht sederende stof en dus niet geheel zonder gevaar. Daarnaast maak het poezen gevoeliger voor geluiden, waar zij vanwege de sederende werking vervolgens niet op kunnen reageren. Als gevolg neemt de angst van je kat in stressvolle situaties dus eigenlijk alleen maar toe.
